Smaczliwka wdzięczna, awokado właściwe (Persea americana) – gatunek wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Wykopaliska dowodzą, że awokado było już wykorzystywane 7000 lat p.n.e. Pierwotnie pochodzi z południowego Meksyku, lecz stosunkowo szybko rozpowszechniło się z Ameryki Północnej – przez Środkową – aż do Południowej (Peru).
Owoc o masie do 170 g, nazywany gruszką awokado, ma gruszkowaty, rzadziej okrągły lub jajowaty kształt. Gruby, zielony egzokarp otacza tłusty, kremowozielonkawy miąższ (mezokarp) oraz niejadalne nasiono. Ze względu na brak endokarpu owoc ten jest jednonasienną jagodą, z nasionem otoczonym cienką łupiną nasienną. Z uwagi jednak na podobieństwo morfologiczne część autorów zalicza ten owoc do pestkowców.
Okres dojrzewania owocu jest wyjątkowo długi – przeciętnie trwa 6-8 miesięcy. Częścią jadalną jest miąższ, stanowiący ok. 85% masy owocu.
W medycynie ludowej awokado miało szereg zastosowań, w tym leczenie nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, zapalenia oskrzeli, bóli brzucha i biegunek. Skórka owocu wykazuje działanie antybiotyczne (stosowano ją jako środek przeciwrobaczy). Olej z nasiona ma właściwości ściągające, wywar z pestek uśmierzał ból zębów, a pasta z mielonych pestek stosowana była w leczeniu dolegliwości skórnych (świerzb, łupież, ropiejące rany). Liście stosowano jako środek przeciwkaszlowy, stosowano je ponadto w niedokrwistości, hipercholersterolemii, zapaleniu błony śluzowej żołądka, wrzodów żołądka i dwunastnicy, a okłady z liści do leczenia nerwobóli.
Awokado stosowane w sztuce kulinarnej.
– Zawarte w owocach tłuszcze są równie łatwo przyswajalne przez organizm człowieka co masło. Zawartość nienasyconych tłuszczów sprawia, że polecane powinno być osobom chorującym na miażdżycę, nadciśnienie oraz jako uzupełnienie diety lub substytut masła.
Dojrzały owoc doskonale się rozsmarowuje. Bywa zamiennikiem tłuszczów zwierzęcych. Spożywać go można w postaci sałatek oraz przystawek. Dodanie soku z cytryny zapobiega brunatnieniu miąższu owocu.
Owoc znajduje także różnorodne zastosowanie w kuchniach etnicznych:
– wegetariańskie sushi (Japonia/Kalifornia),
– napoje mleczne z awokado i lodem (vitamina de abacate, Brazylia),
– pasta z awokado (guacamole, Meksyk),
– odwar sporządzony ze skóry pomaga w rozstrojach żołądkowo-jelitowych oraz wykazuje działanie przeciwrobacze.