Kartacz, także cepelin (lit. cepelinai/didžkukuliai, biał. Цэпеліны, niem. Keilchen) – potrawa regionalna, popularna w północno-wschodniej Polsce; rodzaj dużej, nadziewanej pyzy ziemniaczanej. Ma kształt owalny, w przekroju poprzecznym okrągły, długość od 10 do 12 cm (kartacz) albo od 8 do 10 cm (kartacz sejneński/cepelin). Ciasto na kartacze powstaje z masy ziemniaczanej – połączenia surowych tartych i gotowanych ziemniaków (przez co mają szarą barwę) – lub mączno-ziemniaczanej. Nadziewa się je przyprawionym (np. czosnkiem, pieprzem czarnym i cebulą) mięsem mielonym. Zamiast mięsa spotyka się również inne wypełnienia, takie jak np. grzyby, kapusta, kapusta kiszona lub twaróg. Cepeliny podaje się na gorąco, zwykle okraszone skwarkami z boczku lub z posiekaną i zeszkloną cebulą.

Ciasto:
– 3 kg ziemniaków
– 2 łyżki mąki pszennej
– 2 łyżki mąki ziemniaczanej
– sól

Farsz:
– 0,5kg mięsa wołowego i wieprzowego gotowanego
– 1 cebula
– 1 łyżeczka pieprzu
– 1 łyżka oliwy
– ząbek czosnku
– sól

Farsz mięsny:
Ugotowane mięso przepuszczamy przez maszynkę do mielenia mięsa.
Cebulę kroimy w drobną kosteczkę, szklimy na łyżce oliwy i dodajemy do zmielonego mięsa. Do mięsa dodajemy także przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku, sól i pieprz do smaku. Całość dokładnie wymieszać.

Obieramy ziemniaki, myjemy i połowę należy ugotować do miękkości w lekko osolonej wodzie.
Ugotowane ziemniaki studzimy a następnie przeciskamy przez praskę.
Drugą połowę ziemniaków ucieramy na tarce o drobnych oczkach, powstałą masę trzeba dobrze odcisnąć z nadmiaru płynu.
Sok z odciśniętych ziemniaków odstawiamy w misce aby na jej dnie osadziła się skrobia.
Ziemniaki surowe i gotowane łączymy ze sobą, dodajemy: 2 łyżki mąki ziemniaczanej, 2 łyżki mąki pszennej, skrobię która osadziła się na dnie miski oraz sól do smaku.
Następnie dokładnie wyrabiamy ciasto. Formujemy równe wałeczki a następnie dzielimy je na równe części. Każdą porcję masy ziemniaczanej spłaszczamy w dłoni i umieszczamy porcję farszu, dokładnie zlepiając.
Pyzy wrzucamy do wrzącej osolonej wody, gotujemy na wolnym ogniu około 4-5 minut od wypłynięcia.
Pyzy wyławiamy łyżką cedzakową, wykładamy na talerz i okraszamy przesmażoną cebulką lub boczkiem.

Smacznego!