Gatunki pomarańczy pochodzą z Chin i wschodniej Azji. Obecnie rośnie w klimatach tropikalnych i subtropikalnych. Ogrody pomarańczowe możemy spotkać wokół wybrzeży Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Hiszpanii. Na drugim miejscu są Stany Zjednoczone -szczególnie Kalifornia i Floryda, oraz Chiny.
Słodka pomarańcza nie występuje w naturze. Uważa się, że po raz pierwszy wyhodowano ją w południowych Chinach i północno-wschodnich Indiach. Na tych terenach były uprawiane już w 2500 r. pne.
Perskie pomarańcze, obecnie powszechnie uprawiane w południowej Europie, zostały sprowadzone do Włoch w XI w. Miały gorzki smak i były używane głównie w celach leczniczych.
Włoscy kupcy przywieźli słodką pomarańczę do Europy około 1500 r. Po wprowadzeniu słodkiej pomarańczy szybko stała się bardzo popularnym owocem. Był to tak ceniony owoc, że zamożni Europejczycy zakładali zimowe ogrody (oranżerie) by w nich uprawiać drzewka pomarańczowe.
Większość europejskich nazw wywodzi się z języka portugalskiego, ponieważ to właśnie w Portugalii powstawały najliczniejsze uprawy słodkiej pomarańczy.
Portugalscy, hiszpańscy, arabscy i holenderscy żeglarze sadzili drzewa cytrusowe wzdłuż szlaków handlowych, aby zapobiec szkorbutowi. Podczas swojej drugiej podróży w 1493 roku, Krzysztof Kolumb zabrał z sobą nasiona pomarańczy. Zasiał je na Haiti i na Karaibach. Zostały one zasadzone na Florydzie w 1513 roku przez hiszpańskiego odkrywcę Juan Ponce de León, a do Kalifornii przywiezione zostały przez franciszkanów w XVIII wieku.
Hiszpanie przywieźli słodkie odmiany pomarańczy na teren Ameryce Południowej i Meksyku w połowie XVI w, a stamtąd Francuzi zawili je do Luizjany. To właśnie z Nowego Orleanu nasiona słodkiej pomarańczy zostały przewiezione około 1872 r na Florydę, gdzie powstały ogromne gaje pomarańczowe. W tych gajach szczepiono słodką pomarańczę na podkładkach z tradycyjnej gorzkiej pomarańczy.
Do Arizony pomarańcze przywieźli misjonarze między 1700 a 1710 r. Także misjonarze przywieźli pomarańcze do San Diego w 1769 roku. W 1841 roku wielki sad pomarańczowy został założony w miejscu, które jest teraz częścią Los Angeles. W 1781 r. chirurg i przyrodnik na statku Discovery przewiózł nasiona do Afryki Południowej. Sadzonki, które urosły na statku podarował wodzom plemiennym na Hawajach w dniu przyjazdu w 1792 roku. Od tego czasu pomarańcze były powszechnie uprawiane na Hawajach, ale po przywleczeniu na te tereny muszki owocowej zaprzestano uprawy.
Pomarańcza ma dużo beta-karotenu i witaminy C oraz wody. Woda doskonale wypłukuje z organizmu toksyny, a witamina C jest cenionym antyoksydantem, który unieszkodliwia agresywne cząstki tlenu powstające m.in. z powodu stresu, palenia papierosów, alkoholu, małej ilości snu. Jedna pomarańcza pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Czerwone pomarańcze, poza beta-karotenem, produkują również antocyjany, odpowiedzialne za charakterystyczną, krwistoczerwoną barwę dojrzałych owoców.
Pomarańcze dostarczają też dużo witamin z grupy B (w tym kwas foliowy) korzystnych dla skóry i nerwów oraz cennego potasu, od którego zależy prawidłowe ciśnienie krwi i rytm serca. Zawierają substancje blokujące pierwszą fazę powstania komórek nowotworowych i związki o działaniu przeciwbakteryjnym.
Pomarańcze obfitują w błonnik pokarmowy, który usprawnia przemianę materii. Warto jeść pomarańcze razem z błonkami rozdzielającymi cząstki oraz białą częścią skórki. Znajdują się tam bowiem flawonoidy, które wzmacniają działanie witaminy C. To właśnie dlatego witamina C naturalnego pochodzenia jest lepiej przyswajalna niż jej syntetyczny odpowiednik.
Zdrowszy sok pomarańczowy czy świeża pomarańcza?
Świeży owoc pomarańczy zawiera więcej korzystnych dla zdrowia składników, ale organizm człowieka lepiej przyswaja je z soku – twierdzą naukowcy z naukowcy z Uniwersytetu Hohenheim (Niemcy) i Uniwersytetu im. Króla Abdulaziza (Arabia Saudyjska), którzy wyniki swoich badań opublikowali w „Journal of Agricultural and Food Chemistry”. Zdaniem naukowców pasteryzowany sok pomarańczowy zawiera, co prawda, mniej zbawiennych dla zdrowia związków – jest nieco uboższy w karotenoidy, flawonoidy i witaminę C, ale substancje te po przetworzeniu są lepiej przyswajalne i mogą zostać efektywniej wykorzystane przez organizm człowieka.
Olejek pomarańczowy ma właściwości antybakteryjne, dzięki czemu pomaga w leczeniu trądziku i łagodzi stany zapalne, jednak nie można go stosować bezpośrednio na skórę – trzeba go połączyć z olejkiem nośnikowym, np. jojoba, avocado, arachidowym lub dodać do kąpieli.
Pomarańcze a odchudzanie
Pomarańcze mają właściwości odchudzające. Średnia pomarańcza dostarcza ok. 70 kcal. Poza tym pomarańcze mają niski indeks glikemiczny (IG = 42), dzięki czemu nie podnosi gwałtownie poziomu glukozy we krwi, tym samym nie stymulując szybkiego wzrostu insuliny we krwi.
Pomarańcza w kuchni
Skórka pomarańczowa do ciast – uwaga na chemię!
Smażona skórka pomarańczowa jest znakomitym dodatkiem do ciast – jednak uwaga! większość pomarańczy, tak jak inne cytrusy, pokrywana jest konserwującymi środkami chemicznymi, dlatego przed zjedzeniem – zwłaszcza jeśli wykorzystujemy skórkę – owoce należy dokładnie wyszorować szczoteczką pod ciepłą wodą.
Co można przyrządzić z pomarańczy, poza pysznym świeżo wyciskanym sokiem? To świetna baza dla wielu ciast, babeczek, ciastek, galaretek, musów i kremów.
Ale cytrusy można wykorzystywać nie tylko do przygotowywania deserów! Ich smak i zapach idealnie komponuje się również z różnymi rodzajami mięs – zwłaszcza ze schabem, indykiem i żeberkami.
Pomarańcza wykorzystywana jest do dekoracji ciast i tortów.
Szczególnie za piękny zapach cenione są gorzkie pomarańcze, wykorzystywane do produkcji konfitur, esencji do aromatyzowania ciast oraz likieru Curacao – popularnego składnika drinków o niebieskim zabarwieniu.
Jak kupować?
Kupuj owoce ciężkie, ładnie wybarwione, o gładkiej skórce bez plam (mogą świadczyć o rakotwórczej pleśni). Pofałdowana oznacza, że pomarańcza ma mało miąższu i jest sucha. Najlepsze mają charakterystyczny „pępek” (to druga nierozwinięta pomarańcza) – są słodkie i soczyste.
